Według badania „Dlaczego Polacy się zadłużają” przeprowadzonego przez IMAS International w 2019 r. wynika, że ponad 75 proc. Polaków w wieku 18-64 lat przynajmniej raz w życiu brało kredyt lub pożyczkę. Niestety, niemal co czwarta osoba, która zdecydowała się pożyczyć pieniądze, nie sprawdziła, czy będzie mogła ten dług spłacić.
Dlaczego się zadłużamy?
Jako najczęstszy powód sięgnięcia po pożyczkę wskazuje się to, że zakup danego przedmiotu czy nieruchomości za gotówkę byłby po prostu niemożliwy w najbliższym czasie. Drugie prawo Parkinsowna mówi, że wydatki rosną wprost proporcjonalnie do dochodów. Kiedy zarabiamy więcej, zaczynamy też więcej wydawać. Chcemy mieć większe mieszkanie lub dom, lepszy samochód, zagraniczne wyjazdy, weekendy za miastem, czy częściej jadać w restauracjach. Brzmi znajomo? Jesteśmy zbyt niecierpliwi, żeby odkładać na coś kilka miesięcy. A co dopiero kilka lat lub dłużej? Dzięki pożyczce mamy to czego chcemy od razu. Wówczas nie myślimy o odsetkach, jakie zapłacimy za usługę, a które moglibyśmy przeznaczyć na inny cel.
Problemy zaczynają się w momencie, kiedy wbrew wcześniejszym założeniom na spłatę raty po prostu brakuje nam pieniędzy. Wystarczy nagłe pogorszenie się stanu zdrowia, utrata pracy, czy nieprzewidziany duży wydatek. Nagle okazuje się, że bieżące dochody nie wystarczają już na pokrycie kosztów życia. Zaczyna się stres, gaszenie pożarów i co gorsze, zaciągamy kolejne zobowiązanie, aby spłacić poprzednie. Koszty pożyczek rosną. Jeśli sytuacja się powtarza, to możemy wpaść w tzw. spiralę zadłużenia.
Jak wyjść skutecznie z długów?
Krok 1 – Przestań zaciągać kolejne długi
Żadnych nowych pożyczek! Nawet na najbardziej atrakcyjnych warunkach. Żadnego podnoszenia debetu czy limitu na karcie kredytowej. Koniec z tym! Należy spłacić bieżące raty i raz na zawsze skończyć z zaciąganiem kolejnych zobowiązań.
Krok 2 – Sporządź budżet domowy
Sprawdź na co wydajesz swoje pieniądze poza spłatą rat kredytowych. Zidentyfikuj niepotrzebne wydatki. Podlicz, ile wynoszą twoje miesięczne koszty życia tj. rachunki za mieszkanie, jedzenie, transport, środki czystości, leki, ubranie. To są prawdziwe potrzeby. Cała reszta to mniejsze lub większe zachcianki, które sami przed sobą usprawiedliwiamy. Z czego obecnie rezygnujesz, żeby płacić raty?
Krok 3 – Wygeneruj dodatkowe dochody
Możliwości jest wiele. Najprostszym sposobem na dodatkowe pieniądze jest sprzedaż tych niepotrzebnych, które mamy w domu. Możesz poszukać drugiej pracy na pół etatu lub poprosić o nadgodziny, czy zgłosić się do dodatkowych projektów w firmie. Poszukaj dodatkowych zleceń przez Internet i pracuj zdalnie wieczorami w domu. Możesz pisać artykuły, wypełniać ankiety, tłumaczyć teksty. Wszystko zależy od Twoich preferencji i umiejętności. Zastanów się, skąd wziąć dodatkowe pieniądze na spłatę zobowiązań.
Krok 4 – Poznaj dokładnie swoje kredyty
Weź do ręki umowy kredytowe i poznaj szczegółowe warunki tj. wysokość raty, oprocentowanie, okres kredytowania, warunki wcześniejszej spłaty kredytów. W przypadku kredytów hipotecznych banki są bardziej skore do negocjowania warunków kredytowania, zwłaszcza wysokości prowizji i marży. Musisz wiedzieć na czym stoisz: ile płacisz co miesiąc odsetek, ile zostało do oddania, jakie są warunki wcześniejszej spłaty? Wszystko po to, aby ustalić swój własny harmonogram spłat.
Jeżeli masz wiele różnych zobowiązań, to najbardziej kluczową sprawą jest ustalenie kolejności, w jakiej będziemy pozbywać się długów. Intuicyjnie mogłoby się wydawać, że najlepsza jest spłata w pierwszej kolejności zobowiązań o najwyższym oprocentowaniu. Jednak bardziej skuteczna będzie następująca kolejność:
1) Długi związane z opłatami, od których zależy funkcjonowanie rodziny. W pierwszej kolejności spłacamy te zaległości, które wpływają na podstawowe codzienne życie np. zaległe opłaty za prąd, wodę, gaz, ogrzewanie. Nie możesz dopuścić do sytuacji, że utrzymanie twojej rodziny na minimalnym poziomie będzie zagrożone.
2) Chwilówki i pożyczki z parabanków. Zwykle pożyczamy niewielkie kwoty, a ze względu na oprocentowanie faktyczny koszt takiego długu jest bardzo wysoki. Dlatego tych zobowiązań pozbywamy się możliwie szybko.
3) Pozostałe zobowiązania. Zadłużenie spłacamy systematycznie i nadpłacamy w kolejności od najmniejszego do największego zobowiązania pod względem kwoty. Tutaj nie musimy już zwracać uwagi na różnice w oprocentowaniu. Zwykle te różnice są niewielkie. Każdy spłacony dług motywuje nas do dalszej pracy.
Krok 5 – Rozważ kredyt konsolidacyjny
Wyjściem z naprawdę trudnej sytuacji może być kredyt konsolidacyjny. Konsolidacja długów to nic innego jak połączenie dwóch lub kilku zobowiązań finansowych w jedno. Konsolidacji można poddać kredyty hipoteczne, ratalne, gotówkowe, kredyt samochodowy, zaciągnięte pożyczki, limit na koncie lub karcie kredytowej. W ten sposób możemy również uzyskać dodatkowe środki na dowolny cel, jeśli wykażemy odpowiednią zdolność kredytową. Rozważ przeniesienie zadłużenia do innego banku. Sprawdź, czy możesz wynegocjować lepsze warunki spłaty kredytu, a co za tym idzie, obniżyć wartość zadłużenia.
Krok 6 – Spróbuj porozumieć się z kredytodawcą
Jeżeli Twoja sytuacja już od jakiegoś czasu wymyka się spod kontroli i zaczynasz zalegać z kolejnymi ratami, to zamiast uciekać przed problemem, spróbuj porozumieć się z kredytodawcą lub firmą windykacyjną. Instytucje windykacyjne oferują możliwość spłaty zadłużenia w ratach. Starają się, aby ich klienci mogli wyjść z długów w optymalny sposób. W ten sposób można również spłacać zobowiązania, które trafiły do komornika.
Krok 7- Ogłoś upadłość konsumencką
W przypadku, kiedy nie udało się spłacić wszystkich kredytów w ostateczności możemy wystąpić z wnioskiem do Sądu o upadłość konsumencką. Jedną z najważniejszych korzyści ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest możliwość umorzenia nawet do 100 proc. zobowiązań. Jeśli nasza sytuacja materialna nie pozwala na spłatę zaciągniętych długów, to oznacza, że grozi nam niewypłacalność i możemy wystąpić z wnioskiem o rozpatrzenie naszej sprawy.
Przede wszystkim przyjrzyj się swoim codziennym wydatkom. Pozbieraj paragony i faktury. Przejrzyj je. Sprawdź sumy i terminy płatności. Podlicz, ile pieniędzy wydajesz miesięcznie na jedzenie, mieszkanie, transport, zdrowie, dzieci. Jak możesz zmniejszyć te kwoty? Ogranicz niepotrzebne wydatki i szukaj oszczędności do czasu, aż spłacisz zadłużenie. Szukaj możliwości zarobienia dodatkowych pieniędzy i przeznacz je na nadpłatę długu. W ten sposób zmniejszysz całkowite koszty zobowiązania. Jeśli jesteś w związku, to ustalcie wspólny plan działania. W chwilach słabości będziecie motywować się do dalszej pracy. Po spłaceniu wszystkich długów nowe nawyki pozwolą Wam gromadzić oszczędności, dając poczucie bezpieczeństwa i spokoju.
Zapamiętaj, że wszystkie duże wydatki tj. wakacje, przyjęcie rodzinne, nowy samochód należy finansować ze swoich oszczędności! Nie zapożyczaj się w celach konsumpcyjnych! Niech te doświadczenia nauczą cię raz na zawsze, że pożyczyć pieniądze jest łatwo, ale oddać niezwykle trudno, długo i boleśnie. Żyj na miarę swoich możliwości finansowych, a obce pieniądze wykorzystuj mądrze. Zanim jednak po nie sięgniesz ponownie, musisz wiedzieć, jak się nimi obchodzić i z czym wiąże się takie zobowiązanie. Bądź mądra i roztropna!
Autorka artykułu:
Wioletta Michalak – Ambasadorka Klubu Kobieta i Pieniądze w Elblągu. Od 25 lat pracuje w banku, gdzie przeszła przez wszystkie szczeble zawodowe – od kasjerki poprzez doradcę klienta, dyrektora oddziału do przedsiębiorcy. W październiku 2019 r. została Ambasadorką Klubu Kobieta i Pieniądze w Elblągu, aby w kobiecym gronie rozmawiać, dzielić się doświadczeniami i edukować w zakresie finansów osobistych. Widzi, jaki my kobiety mamy w sobie potencjał i jak często jest on niewykorzystany. Najwyższa pora wziąć budżet w swoje ręce! Wiola jest ciekawa ludzi i świata. Prywatnie uwielbia górskie wycieczki i chodzić na basen.
